De meest gedenkwaardige 1 mei-rede werd gehouden door Willem Drees op 1 mei 1941 in het Duitse concentratiekamp Buchenwald. Drees was in 1940 met enkele honderden politici, wetenschappers en verzetsmensen in dit concentratiekamp als gijzelaar geïnterneerd. Gijzelaars werden behandeld als krijgsgevangenen. Zij werden ondergebracht in aparte barakken, achter een extra hek. SS-ers konden er niet onaangekondigd binnenkomen. Daardoor hadden de gijzelaars een zekere bewegingsvrijheid die zij benutten om cursussen en lezingen te organiseren.
Drees hield zijn toespraak voor geestverwanten maar nadrukkelijk ook voor belangstellenden die in Nederland een andere maatschappijbeschouwing waren toegedaan. Hij legde uit wat de eerste mei voor de sociaaldemocraten betekende en zette uiteen hoe de nazi’s het woord ‘socialisme’ misbruikten voor ‘een regime dat het karakter draagt van algemene staatsslavernij’ en hoe ‘de democratie het onderspit heeft gedolven tegenover dictatuur en terreur’. Democratie in de zin van recht en vrijheid, handhaving van de rechtsstaat en eerbiediging van de menselijke persoonlijkheid waren idealen om hoog te houden.
Portovrij? In NL boven € 200,-